Drogeham in onthullend oorlogsboek over NSB-artsen
‘Valse diagnoses’. Zo heet het onthullend oorlogsboek over tien NSB-artsen uit het Noorden dat deze week is verschenen en waarin ook Drogeham een prominente plaats inneemt. Een van de artsen is Alje van Hoorn, in de oorlog huisarts in Drogeham. Een van de hoofdstukken in het boek, geschreven door oud-Dagblad van het Noorden-journalist Willem Molema, gaat over deze Van Hoorn. Hij wordt niet, zoals zijn vader, landbouwer, maar arts. Tijdens zijn studententijd wordt hij lid van de NSB. Volgens hem heeft hij dat gedaan uit wraak, omdat hij zakt voor zijn examen en daarvan geeft hij een Joodse professor de schuld.
Uiteindelijk lukt het hem wel arts te worden. Een paar maanden na het begin van de Tweede Wereldoorlog trouwt hij met de dochter van een drukker uit Groningen, Aaltje Weis. Het paar vestigt zich vervolgens in Drogeham waar Van Hoorn zich niet geliefd maakt als NSB-arts. Hij maakt tal van fouten. Een daarvan is dat hij zijn nieuwe collega’s in Friesland niet vroegtijdig inseint over zijn komst naar Drogeham. Niet verplicht, maar met zijn NSB-verleden zou het wel tactischer geweest zijn. De collega’s tonen zich dan ook niet al te vriendelijk richting Van Hoorn die bovendien lid wordt van het Medisch Front en de Artsenkamer. Van Hoorn gaat weer de fout in als hij een voor enkele collega’s compromitterende brief aan Lieve Marius ter Horst, leider van het Medisch Front, schrijft. Hij noemt namen van collega’s die hem minder aangenaam zouden hebben bejegend. Het zit Van Hoorn vooral dwars dat zijn praktijk nooit echt groot is geworden. En daarvoor wijst hij met een beschuldigende vinger naar collega’s. ‘’Zij strooiden het praatje rond dat ik een dikke NSB-er zou zijn.’’
Van Hoorn belandt tijdens de oorlog nog in tal van hachelijke situaties in Drogeham en omgeving. Hij wordt na de oorlog geïnterneerd en vertrekt uiteindelijk met zijn gezin via Enschede naar Zuid-Afrika. Van Hoorn overlijdt op 23 november 1978 op 65-jarige leeftijd in Constantia, een welvarende wijk van Kaapstad, 15 kilometer van het centrum. Zoon Wopke Anne werkt daar als kinderchirurg in het Netcare Christiaan Barnard-ziekenhuis en zoon Gerard is in de regio Kaapstad eigenaar van Van Hoorn Association. Zijn vrouw Atie keert in de jaren negentig terug naar Nederland. Ze hertrouwt in 1997 met de 79-jarige Jan Eelkman Roorda uit De Wijk en woont dan in Steenwijk. Maar twee jaar later, in 1999, overlijdt haar man al. Drie jaar daarna, op 17 mei 2002, overlijdt Atie bij haar kinderen in Zuid-Afrika. Ze is 82 jaar oud geworden.
Molema onderzocht de dossiers van de artsen, las honderden getuigenissen over keuringen van dwangarbeiders van wie sommigen in Duitsland stierven, en van Joden van wie de meesten in concentratiekampen aan hun einde kwamen. Hij deed nader onderzoek, sprak met (ex)dorpsbewoners en overlevenden. De resultaten zijn weerzinwekkende verhalen over geld, macht, haat, verdriet, angst, klopjachten, dwalingen, onderduikers en bedriegers. Een keiharde strijd op leven en dood. Onthullende verhalen over fraude, de invloed van de NSB, de rol van ‘De beul van Groningen’ en de dood van drie van de tien artsen tijdens de oorlog. Trieste ervaringen van getuigen over de keuringen die meestal niets voorstelden, want de artsen waren slechts medische werktuigen van de nazi’s.
De overige artsen komen uit de stad Groningen (3), Oude Pekela, Onstwedde, Assen, Ter Apel, Grijpskerk en Veendam. Valse diagnoses | De Tweede Wereldoorlog in Noord-Nederland | Tien artsen in een wereld van list en bedrog. Auteur Willem Molema. Uitgeverij Nobelman Groningen. Aantal pagina’s: 167. Aantal foto’s: 100. Winkelprijs 22,95, onder meer verkrijgbaar bij de Primera in Bedum, Godert Walter Groningen, Scholier Zuidhorn, Van der Velde Leeuwarden en Hoekstra Grijpskerk. Het boek kan ook thuis bezorgd worden. Info: willem.molema@home.nl
